Tiền Giang: Bà Bùi Thị Mai chia sẻ chuyên đề “Luật Tín ngưỡng Tôn giáo” tại khóa Kiết Đông lần 2

PGTG - Nhận lời mời của Ban Tổ chức khóa huân tu Kiết Đông lần 2, chiều ngày 6/12/2024, bà Bùi Thị Mai – Trưởng ban Tôn giáo Sở Nội vụ tỉnh Tiền Giang đã đến chùa Vĩnh Tràng để thuyết trình chuyên đề về “Luật Tín ngưỡng Tôn giáo” đến với chư Tăng Ni hành giả tham dự khóa tu.

Nhằm giúp cho chư Tăng Ni hiểu rõ hơn về kiến thức Pháp luật, đặc biệt là Luật Tín ngưỡng Tôn giáo để hỗ trợ trong quá trình hoạt động Phật sự, Ban Tổ chức khóa Huân tu đã dành thời gian một buổi làm việc để mời đại diện Ban Tôn giáo tỉnh Tiền Giang đến chia sẻ về kiến thức thuộc lĩnh vực Pháp Luật. Tại buổi thuyết trình, bà Bùi Thị Mai thông tin tổng quan các Văn bản quy phạm pháp luật về công tác Tôn giáo từ trước đến nay mà Nhà nước đã ban hành như:

- Nghị quyết số 25 ngày 12/3/2003 – Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành trung ương Đảng khóa IX về công tác Tôn giáo.

- Pháp lệnh Tín ngưỡng Tôn giáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội số 21 Ngày 18/6/2004.

- Nghị định số 22/2005/NĐ-CP ngày 01 tháng 3 năm 2005 hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Tín ngưỡng, Tôn giáo.

- Nghị định số 92/2012/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo

- Luật số 02/2016/QH14 của Quốc hội: Luật Tín ngưỡng, tôn giáo.

- Nghị định số 162/2017/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo.

- Nghị định số 95/2023/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo.

Bà Bùi Thị Mai cho biết hiện nay các công dân Việt Nam sinh hoạt tôn giáo đều theo quy định của Luật Tín ngưỡng Tôn giáo số 02/2016. Và những hướng dẫn trong Nghị định số 95/2023 của Chính phủ. Các văn bản trước đây đã hết hiệu lực.

Bà Mai cũng thông tin về những điểm mới cơ bản của Luật Tôn giáo như:

Một là, Luật đã bổ sung 01 chương về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, bổ sung, loại bỏ, chính xác hóa một số thuật ngữ liên quan.

Hai là, Luật đã mở rộng chủ thể thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Ba là, phân cấp rõ, cụ thể hơn công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo ở các cơ quan cấp Trung ương.

Bốn là, Luật đã xác định rõ hơn vấn đề tư cách pháp nhân của tổ chức tôn giáo.

Năm là, Luật đã quy định tách bạch, phân định rõ chức sắc, chức việc; việc phong phẩm hoặc suy cử làm chức sắc và bổ nhiệm, bầu cử, suy cử làm chức việc.

Sáu là, Luật đã quy định rõ hơn, thuận lợi hơn đối với quy định về cơ sở đào tạo tôn giáo, mở lớp bồi dưỡng về tôn giáo.

Bảy là, Luật đã bổ sung tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Tám là, Luật đã quy định rõ hơn, cụ thể hơn và giảm thiểu các thủ tục hành chính không cần thiết trong việc đăng ký hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo.

Chín là, Luật đã quy định cụ thể hơn việc thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo và phân định trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quản lý hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo.

Luật Tín ngưỡng, tôn giáo quy định rõ hơn về thanh tra chuyên ngành tôn giáo; khiếu nại, tố cáo, khởi kiện; xử lý vi phạm trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo và một số biện pháp chế tài khác như đình chỉ, giải thể.

Luật cũng quy định cụ thể trách nhiệm, thẩm quyền của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong công tác tôn giáo và quản lý hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo; trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong việc tập hợp đồng bào có tín ngưỡng, tôn giáo và đồng bào không có tín ngưỡng, tôn giáo trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Luật cũng có các quy định cụ thể hơn về nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Bà Bùi Thị Mai cũng cho biết sự cần thiết của việc ban hành nghị định 95 thay thế nghị định 162

Ngày 29/12/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 95/2023/NĐ-CP. Nghị định sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 30/3/2024 và thay thế Nghị định số 162/2017/NĐ-CP. Việc ban hành Nghị định số 95/2023/NĐ-CP là thật sự cần thiết vì một số lý do sau đây:

Một là, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước thời gian qua đều chỉ đạo về việc tiếp tục tăng cường bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo cho mọi người, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân được Nhà nước trao quyền trong việc bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, mặt khác cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo. Vì vậy, việc tiếp tục rà soát, nghiên cứu để thể chế hóa đầy đủ, sửa đổi, bổ sung kịp thời các quy định chưa đầy đủ hoặc còn tồn tại của Nghị định số 162/2017/NĐ-CP để thay thế bằng một Nghị định khác là rất cần thiết.

Hai là, qua kết quả sơ kết 03 năm triển khai thi hành Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và Nghị định số 162/2017/NĐ-CP, các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan tham mưu quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo đánh giá các quy định của Luật và Nghị định số 162/2017/NĐ-CP đã phát huy được vai trò, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tôn giáo, cộng đồng có tín ngưỡng thực hiện tốt hơn quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm của mình.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, Nghị định số 162/2017/NĐ-CP cũng bộc lộ một số hạn chế, vướng mắc cần được tháo gỡ, cụ thể:

Thứ nhất, một số quy định của Nghị định số 162/2017/NĐ-CP như giải thích về công trình tín ngưỡng, công trình tôn giáo, công trình phụ trợ; quy định về việc cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới công trình tín ngưỡng, công trình tôn giáo, công trình phụ trợ chưa tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân tôn giáo, cho người dân cũng như gây ra lúng túng cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi thực hiện... Bên cạnh đó, một số quy định của Nghị định số 162/2017/NĐ-CP thực hiện gặp khó khăn như quy định tại khoản 3 Điều 4 về việc bảo đảm và quản lý kinh sách, thời gian, địa điểm sử dụng kinh sách và bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo cho người bị quản lý, giam giữ tại cơ sở quản lý, giam giữ; việc tiếp nhận hồ sơ vẫn theo cách truyền thống (hiện nay, bên cạnh việc tiếp nhận này, đã có nhiều hình thức tiếp nhận khác được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng rất hiệu quả);....

Thứ hai, một số quy định tại Luật Tín ngưỡng, tôn giáo chưa có biện pháp thi hành cụ thể dẫn tới quá trình thực hiện còn thiếu thống nhất, chưa có hiệu quả trên thực tiễn, gây lúng túng cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân khi áp dụng, như thay đổi người đại diện, thay đổi địa điểm sinh hoạt tôn giáo tập trung của người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam; đình chỉ toàn bộ hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc; đình chỉ hoạt động đào tạo của cơ sở đào tạo tôn giáo (đây là một trong những trường hợp dẫn đến giải thể các tổ chức được quy định tại Điều 31 và Điều 42 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo); phục hồi hoạt động tôn giáo cho tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc; phục hồi hoạt động đào tạo của cơ sở đào tạo tôn giáo;...

Thứ ba, trong đại dịch COVID-19 vừa qua, một số hình thức hoạt động tôn giáo mới xuất hiện, như tổ chức các hoạt động tôn giáo bằng hình thức trực tuyến đã phát sinh nhưng pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo cũng chưa có quy định điều chỉnh và biện pháp để quản lý cho phù hợp.

Với những lý do nêu trên, việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Nghị định số 162/2017/NĐ-CP và trình Chính phủ ban hành Nghị định 95/2023/NĐ-CP thay thế cho Nghị định này là thật sự cần thiết.

Các điểm mới trong Nghị định số 95/2023/NĐ-CP so với Nghị định số 162/2017/NĐ-CP là: Nghị định số 95/2023/NĐ-CP bên cạnh việc kế thừa các quy định còn phù hợp của Nghị định số 162/2017/NĐ-CP đã bổ sung nhiều quy định mới, tiến bộ, giúp cho quá trình thực hiện hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo thuận lợi hơn. Một trong các điểm mới có thể kể đến như Nghị định số 95/2023/NĐ-CP đã dành một điều giải thích các từ ngữ về công trình tín ngưỡng, công trình tôn giáo, công trình phụ trợ, giấy tờ chứng minh có địa điểm hợp pháp. Ngoài ra, Nghị định số 95/2023/NĐ-CP còn bổ sung các quy định về thay đổi người đại diện, thay đổi địa điểm sinh hoạt tôn giáo tập trung của người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam; đình chỉ toàn bộ hoạt động tôn giáo của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc; đình chỉ hoạt động đào tạo của cơ sở đào tạo tôn giáo; phục hồi hoạt động của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc; phục hồi hoạt động của cơ sở đào tạo tôn giáo; việc xác định công trình phụ trợ được miễn giấy phép xây dựng; hoạt động quyên góp; tiếp nhận tài trợ của tổ chức, cá nhân nước ngoài; hình thức tổ chức hoạt động tôn giáo, hoạt động quyên góp, tiếp nhận tài trợ; tiếp nhận hồ sơ; phân cấp, ủy quyền… Các điểm mới này góp phần hoàn thiện pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo cũng như nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo thời gian tới.

Cuối buổi thuyết trình, bà Bùi Thị Mai cảm ơn BTS GHPGVN tỉnh Tiền Giang, BTC khóa Huân tu đã dành thời gian để cho Bà đến chia sẻ về kiến thức Pháp luật, đây cũng là việc hết sức cần thiết để giúp Bà hoàn thành công tác chuyên môn mà bà đang đảm trách.

Như Tùng - Trung Thượng